Bài 1 | LỊCH SỬ ra đời và sự PHÁT TRIỂN bóng rổ

LỊCH SỬ hình thành môn bóng rổ và sự PHÁT TRIỂN bóng rổ

Nguồn gốc lịch sử môn bóng rổ sẽ là bài học đầu tiên trong Giáo trình dạy bóng rổ của Trung Tâm Thể Thao Tuổi Trẻ. Bài học sẽ giúp các em học viên biết được nguồn gốc ra đời của môn bóng rổ và lịch sử phát triển môn bóng rổ từ xưa đến nay. Mời các bạn và các em học viên theo dõi bài viết:

1, Sơ lược về bóng rổ – bóng rổ có nghĩa là gì

Để chơi và học bóng rổ thì chúng ta cần hiểu bóng rổ có nghĩa là gì?

Bóng rổ là một môn thể thao đồng đội, gồm 2 đội thi đấu, mỗi đội gồm 5 cầu thủ thi đấu với nhau trên sân hình chữ nhật.

Hai đội sẽ cạnh tranh nhau bằng cách ném quả bóng rổ có đường kích 9,4 inch(24cm) qua vòng đai của rổ có đường kính 18 inck(46cm) cao 10 foot(3,048m) được gắn trên một tấm bảng ở đầu mỗi sân và ngăn chặn đối phương ném vào rổ của đội bên mình.

Một pha ném rổ gần trong phạm vi quy định sẽ được tính 2 điểm, còn những pha ném rổ từ khu vực vạch 3 điểm có giá trị 3 điểm. Sau khi phạm lỗi, thời gian dừng chơi và người chơi bị phạm lỗi hoặc được chỉ định để ném phạm lỗi kỹ thuật được cung cấp một hoặc nhiều cú ném phạt một điểm. Đội nào có nhiều điểm nhất vào cuối trận sẽ thắng, nhưng nếu trận đấu kết thúc với số điểm hòa, thì một khoảng thời gian chơi bổ sung (thêm giờ) là bắt buộc.

Bài viết “dạy chơi bóng rổ” sẽ giúp các bạn tiếp cận và nâng cao trình độ chơi bóng rổ tốt hơn.

Bóng rổ là môn thể thao hấp dẫn

Người chơi bóng rổ đẩy bóng bằng cách đập nảy bóng trong khi đi hoặc chạy (rê bóng) hoặc bằng cách chuyền nó cho đồng đội, cả hai đội đều đòi hỏi kỹ thuật bóng rổ. Khi tấn công, người chơi có thể sử dụng nhiều cách khác nhau như lên rổ(layup), ném rổ hoặc úp rổ( dunk). Khi phòng thủ, họ có thể cướp bóng từ một người rê bóng, đánh chặn hoặc chặn cú ném rổ. Các hành vi tấn công hoặc phòng thủ có thể được ném lại, đó là, một cú đánh bị trượt nảy ra từ vành rổ hoặc bảng gắn rổ. Sẽ là vi phạm luật khi nhấc hoặc kéo chân trụ mà không rê bóng, mang bóng hoặc cầm bóng bằng cả hai tay sau đó tiếp tục rê bóng.

Năm cầu thủ ở mỗi đội sẽ chơi ở 5 vị trí khác nhau, cầu thủ cao nhất thường là center, cao nhất và mạnh nhất là power forward, người chơi thấp hơn một chút nhưng nhanh nhẹn hơn là small forward, người chơi thấp hơn, có khả năng xử lý bóng và ném tốt sẽ là shooting guard và người thực hiện chiến thuật của huấn luyện viên bằng cách quản lý việc thực hiện các lối chơi tấn công và phòng thủ (định vị cách chơi), điều phối bóng là point guard. Một cách không chính thức, bóng rổ có thể chơi theo các kiểu: ba đấu ba, hai đấu hai và một – một.

2, Nguồn gốc ra đời môn bóng rổ

Nguồn gốc của môn bóng rổ là do tiến sĩ James Naismith (1861-1936) sáng tạo ra vào năm 1891. Ông là một giáo viên môn thể dục thuộc bang Massachusetts (Hoa Kỳ). Chính vì vậy lịch sử ra đời môn bóng rổ được đánh dấu tên tuổi của ông tiến sĩ người Mỹ này.

Lý do ông chia sẻ khi sáng tạo ra môn thể thao bóng rổ là do trong suốt mùa đông lạnh giá, các sinh viên của ông đã không thể tập luyện thể dục thể thao. Vì lúc bấy giờ, các môn thể thao chủ yếu là các môn vận động ngoài trời. Nên ông cùng các thầy cô bộ môn thể dục đã suy nghĩ và tìm tòi ra một môn mới cho sinh viên của mình trong những ngày lạnh băng giá cũng như là thời tiết xấu.

Bộ môn bóng rổ được tiến sĩ James Naismith xây dựng dựa trên môn bóng bầu dục, bóng đá. Nhưng những môn đó rất thô bạo và dựa trên tốc độ và sức mạnh. Không có một chút nào gọi là nghệ thuật.

Và ban đầu, ông cũng xác định môn mới này phải chơi trong nhà, giới hạn với những luật lệ và đơn giản. Không sử dụng gậy gộc vì dễ gây nguy hiểm. Do đó, môn bóng rổ chỉ sử dụng tay để di chuyển, bắt và ném bóng.

Ban đầu ông suy nghĩ để có thể phù hợp với phòng tập thể dụng, Naismith đã sáng suốt lựa chọn cho mình quả bóng đá có thể dễ dàng bắt, chuyền, nên ông đã sáng chế đóng tay vịn ban công phòng tập với một cái bảng và ở vị trí cái bảng này, ông đã buộc vào chiếc rổ đơn giản để làm cái đích cho sinh viên của mình ném bóng vào đó. Ban công phòng tập thể dục có chiều cao 3.05, vì vậy, ngày nay độ cao này cũng tương ứng với khoảng cách từ mặt sân tới mép ở trên vành chiếc rổ ném bóng vào.

Lịch sử ra đời môn bóng rổ với số người tham gia thi đấu

Và lúc mới sáng tạo ra môn bóng rổ, lớp học ông dạy chỉ có 18 sinh viên. Nên ông chia thành 2 đội, mỗi đội gồm 9 người, bao gồm cả sinh viên nam và sinh viên nữ.

Và qua nhiều lần kiểm nghiệm, số lượng người chơi đông bị rối đội hình và ảnh hưởng đến kĩ thuật của các cầu thủ nên mỗi bên giảm chỉ còn 7 người, và sau đó chỉ còn 5 người.

Bởi vì, bóng được ném vào rổ nên ông đặt tên là “Basketball” – “Bóng rổ”.

Do là bộ môn mới với những sự thú vị, khiến nhiều người tò mò nên được đông đảo sinh viên tham gia thi đấu. Được sinh viên của ông rất hào hứng và ủng hộ nhiệt tình bằng cách sau mỗi ngày học đều ở lại chơi mà không biết chán.

Vào tháng 12 năm 1981, ông đã cho ra bản soạn thảo một vài điều luật thi đấu cơ bản đều tiên cho bộ môn thi đấu bóng rổ. Và ông đã cho xuất bản ra thị trường sách luật chơi bóng rổ vào năm 1892. Bao gồm 15 điều chặt chẽ và có sự thay đổi trong thời kì hiện đại, tuy nhiên vẫn được áp dụng cho đến ngày nay.

Sau khi đưa vào thi đấu và hoàn thiện dần các điều luật thì môn Bóng rổ đã được tiếp nhận một cách tích cực, nhanh chóng được phổ biến trên toàn nước Mỹ và được công nhận là một môn thể thao. Môn Bóng rổ nhanh chóng được phổ biến tập luyện, thi đấu ở nhiều nước trên thế giới. Trong đó phải kể đến một số quốc gia như: Pháp, Liên Xô, Trung Quốc và Việt Nam. Vào năm 1936, bóng rổ đã trở thành một môn thể thao Olympic.

3, Vì sao bóng rổ phát triển nhanh

Nhiều bạn hỏi vì sao trong một thời gian ngắn mà bóng rổ lại phát triển nhanh vậy? Vì bóng rổ được thành lập bởi YMCA – tổ chức cơ đốc giáo nên sự lan truyền của bóng rổ cũng trùng với các hoạt động truyền giáo được thực hiện. Ngay sau một thời gian hoạt động, YMCA đã sử dụng trò chơi bóng rổ như một phần công việc ở trong nước và ngoài nước.

Với nước Mỹ với những tháng mùa đông dài ở nhiều nơi trên đất nước làm cho nhiều người tìm kiếm trò chơi giải trí nên bóng rổ được chọn và được nhiều bạn chơi.

Chiến thanh thế giới và nền kinh tế cũng làm cho môn thể thao này phát triển nhanh. Năm 1938 và 1939, giải đấu vô địch quốc gia (NIT) và hiệp hội thể thao trường đại học quốc gia (NCAA) đã được ra đời. Vào năm 1937 và 1946, Liên đoàn bóng rổ quốc gia (NBL) và Hiệp hội bóng rổ Mỹ (BAA) cũng đã được hình thành. Sau đó vào năm 1949, NBL và một số đội BAA đã hợp nhất thành hiệp hội bóng rổ Quốc gia NBA.

4, Lịch sử phát triển bóng rổ Việt Nam

Lịch sử bóng rổ Việt Nam có nguồn gốc từ thời thực dân Pháp xâm lược. Thời gian này phong trào chơi bóng rổ vẫn chưa được phổ biến nhiều nới.

Sau cách mạng tháng 8 phòng trào bóng rổ được quan tâm những cũng bị lắng xuống sau một thời gian tập trung khánh chiến chống Pháp.

Năm 1975 trở đi, phong trào bóng rổ bắt đầu được nhiều thanh thiếu niên yêu thích chơi tại nhiều trường đại học, cao đẳng, trung cấp, phổ thông và trung học cơ sở.

Đến năm 1992, Hiệp hội bóng rổ Việt Nam đổi tên thành Liên đoàn bóng rổ Việt Nam(viết tắt là VBF) và là thành viên thích thức của Liên đoàn bóng rổ Quốc tế.

Có thể thấy lịch sử phát triển bóng rổ Việt Nam trải qua nhiều thăng trầm và khó khăn.

5, Lịch sử phát triển bóng rổ Thế Giới

Lịch sử bóng rổ Thế Giới trải qua 5 giai đoạn nổi bật sau:

Giai đoạn 1 – Từ năm 1891 đến 1918

Đây là giai đoạn hình thành nên bộ môn bóng rổ và tạo ra đặc điểm riêng của mình.

• Năm 1894, Mỹ ra luật thi đấu bóng rổ đầu tiên với những chiến thuật và cách chơi bóng rổ chuyên nghiệp
• Năm 1904, bóng rổ trở thành môn thể thao thi đấu tại Thế vận đội Olypic lần thứ 3.
• Năm 1913, giải vô địch bóng rổ Châu Á lần đầu tiên được tổ chức tại Manili ở Philippin.

Giai đoạn 2 – Từ năm 1919 đến 1931

Giai đoạn bóng rổ phát triển mạnh trên nhiều nước với những trận đấu Quốc tế.

• Năm 1919, Giải bóng rổ Quốc tế đầu tiên được tổ chức tại Ý, Mỹ, Pháp, Đông Nam Á
• Năm 1923, Giả bóng rổ giao hữu với 3 nước Pháp, Tiệp Khắc và Ý

Giai đoạn 3 – Từ năm 1932 đến 1947

Ngày 18/6/1932, Liên đoàn bóng rổ quốc tế viết tắt là  FIBA với 8 nước tham gia được thành lập.

• Năm 1935, Giải bóng rổ vô địch Châu Âu được tổ chức tại Thụy Sỹ.
• Năm 1936, Bóng rổ Nam được thêm vào chương trình thi đấu của Olympic lần thứ XI tại Berlin với 21 nước tham dự.
• Năm 1938, Giải bóng rổ nữ Châu Âu được tổ chức tại Roma và đội bóng Ý đã đoạt được chức vô địch.

Giai đoạn 4 – Từ năm 1948 đến 1965

Lịch sử phát triển môn bóng rổ đã có nhiều mặt mới mẻ như bóng rổ mini dành cho trẻ em lứa tuổi từ 8-12 do một người Mỹ là T. Artrer lần đầu tiên được ra mắt công chúng.

• Năm 1948, Liên đoàn bóng rổ thế giới có 50 nước tham gia.
• Năm 1950, Giải bóng rổ nam thế giới lần đầu tiên được tổ chức tại Achentina
• Năm 1953, Bóng rổ vô địch nữ thế giới được tổ chức lần đầu tại Chi-lê.
• Năm 1965, Liên đoàn bóng rổ thế giới đã có 122 hội viên.

Giai đoạn 5 – Từ năm 1966 đến nay

• Năm 1972, Bóng rổ nữ được thêm vào thế vận hội.
• Năm 1983, FIBA hợp nhất 157 liên đoàn bóng rổ quốc gia của cả 5 châu lục.
• Năm 1987, FIBA tăng lên 168 nước thành viên
• Năm 1988, FIBA tăng lên 202 nước thành viên.
• Đến nay  FIBA gồm có 168 nước thành viên.

Chúng ta có thể thấy được, lịch sử phát triển bóng rổ thế giới trải qua rất nhiều giai đoạn với nhiều thay đổi lớn. Đến nay, bóng rổ là môn thể thao phố biến nhất tại Mỹ và nhiều nước trên thế giới.

Kết thúc bài học 1 – Bóng rổ có nghĩa là gì, Lịch sử ra đời và sự phát triển của bóng rổ, chúng ta cần nắm được những ý chính sau:

1. Bóng rổ có nghĩa là gì?
2. Lịch sử ra đời môn thể thao bóng rổ(nguồn gốc môn bóng rổ)
3. Lịch sử phát triển bóng rổ Việt Nam
4. Lịch sử phát triển bóng rổ Thế Giới

Hy vọng bài viết trên của Trung Tâm Thể Thao Tuổi Trẻ sẽ giúp các bạn yêu thích bóng rổ và các em học viên mới tiếp xúc với môn bóng rổ có một kiến thức tổng quát để nhanh thành thạo môn bóng rổ.

Tag: lịch sử bóng rổ, lịch sử bóng rổ việt nam, lịch sử môn bóng rổ, bóng rổ bắt nguồn từ đâu, nguồn gốc ra đời của môn bóng rổ, lịch sử hình thành môn bóng rổ, lịch sử phát triển bóng rổ việt nam